Mô hình vai đầu vai được sử dụng khá phổ trong thị trường coin, Forex, vàng, dầu, chứng khoán,… Chính vì thế mà mô hình giá này đối với các trader khá quen thuộc. Dù bạn là một nhà đầu tư đi theo trường phái nào đi chăng nữa thì cũng nên biết đến mô hình Head and Shoulders để có thể nâng tỷ lệ thắng của mình cao lên. Vậy mô hình vai đầu vai là gì? Để giúp các bạn hiểu rõ hơn về dạng mô hình này, mình đã tổng hợp chi tiết những thông tin liên quan đến mô hình vai đầu vai cũng như cách giao dịch với nó ra sao tại bài viết này.
Mô hình vai đầu vai thuận (Mô hình Head and Shoulders)
Mô hình vai đầu vai thuận là gì?
Trong sách Phân tích kĩ thuật thị trường chứng khoán, John Murphy có nói rằng mô hình vai đầu vai là một trong những mô hình đáng tin cậy nhất. Mô hình này được xem như cơ sở để các mô hình khác hình thành. Thực chất, mô hình đảo chiều hay các mô hình giá khác là biến thể của mô hình Head and Shoulders.
Mô hình vai đầu vai thuận thực chất là mô hình đảo chiều xuất hiện ở cuối xu hướng tăng của giá. Mô hình sẽ hình thành khi có 3 đỉnh liên tiếp với nhau. Mô hình giá Head and Shoulders thuận nhìn giống như các bộ phận của con người hợp thành, gồm: Phần đầu, phần vai phải và phần vai trái.
Đặc điểm nhận biết của mô hình vai đầu vai thuận
Qua cấu tạo hình thành của mô hình Head and Shoulders thuận thì có thể thấy mô hình này gồm 3 phần như đã nêu ở nội dung trên. Thực tế, nó trông như phía trên của 1 người, vì vậy mà sẽ có phần đỉnh ở giữa là cao nhất so với 2 bên vai còn lại. 2 đỉnh bên cạnh sẽ có chiều cao ngang nhau. Mô hình được xét là mô hình Head and Shoulders thuận thì bắt buộc phải có đỉnh chính giữa cao hẳn hơn 2 đỉnh còn lại. Điều đó đồng nghĩa là 2 bên vai bắt buộc phải thấp hơn đỉnh đầu.
Ngoài điều kiện bắt buộc trên, mô hình vai đầu vai thuận còn bao gồm 2 yếu tố phụ sau mới được tính là đúng. Đó là phải có đường neckline và 1 xu hướng rõ ràng. Các bạn nên lưu ý đến đường neckline hay còn gọi là đường viền cổ nhé. Đơn giản là nếu đường neckline không xuất hiện thì mô hình cũng sẽ tính là thất bại.
Phần 1: Xu hướng tăng của vai đầu vai thuận
Mô hình vai đầu vai thuận được hình thành khi có 1 xu hướng tăng rõ rệt. Đây được xem như là một hình thái trước khi bên phía bên mua kiệt sức và không thể đẩy giá lên cao được nữa. Lúc này, phe bán sẽ bắt đầu hành động và chuẩn bị lấy lợi thế về mình. Theo như nguyên tắc chung thì khi xu hướng tăng kéo càng dài thì xu hướng đảo chiều có khả năng xảy ra càng lớn.
Phần 2: Vai trái của vai đầu vai thuận
Lúc này, thị trường sẽ có xu hướng bắt đầu giảm nhẹ. Kết quả của động thái này là hình thành nên 1 đáy cao hơn. Nếu nhà đầu tư muốn xác định đường neckline lúc này là chưa thế vì mọi thứ chưa thực sự rõ ràng.
Phần 3: Đầu của vai đầu vai thuận
Sau khi vai trái đã được hình thành thì bắt đầu tạo nên 1 đỉnh cao hơn hay là đỉnh HH để hình thành đầu. Dù giá tăng cao nhưng phía bên mua không thể nào đẩy giá cao lên được nữa. Từ đó, dẫn đến 1 đáy cao hơn không được tạo ra.
Do vai trái đã được hình thành và đường viền cổ áo cũng lấp ló xuất hiện dần. Tuy nhiên, cần phải có thêm 1 vai phải thì mới có thể xác định được đường neckline một cách rõ ràng. Dù có đầu và vai trái vẫn chưa thể chắc chắn về đường viền cổ áo.
Phần 4: Vai phải của vai đầu vai thuận
Vai phải bắt đầu hình thành khi phía bên mua đã có dấu hiệu cạn kiệt sức lực. Điều đó dự báo rằng thị trường trong tương lai gần sẽ có xu thế đảo chiều so với hiện tại.
Khi vai phải đã hình thành xong thì lúc này ta đã có thể bắt đầu vẽ được đường neckline. Tuy nhiên, chưa gì là chắc chắn vì thế mà đoạn thị trường như thế này bạn không nên vào lệnh để giao dịch.
Phần 5: Đường neckline của vai đầu vai thuận
Lúc này do mô hình Head and Shoulders thuận đã được hình thành, vì vậy mà bạn có thể vẽ hoàn chỉnh được viền cổ áo. Sau đó, từ đây căn cứ vào có nên giao dịch hay không. Nên thực hiện giao dịch khi đường cổ áo bị phá vỡ.
Nguyên nhân khiến mô hình vai đầu vai thuận được hình thành
Hình thành mô hình
Nguyên nhân chính để hình thành mô hình vai đầu vai thuận là do giá không thể nào đẩy lên cao được nữa. Phía bên mua đã kiệt sức và khiến cho giá giảm đi và tạo thành đỉnh thấp hơn đỉnh trước. Chính vì thế đây là tín hiệu mạnh mẽ để nói rằng xu hướng trong tương lai có dấu hiệu đảo chiều.
Xu hướng hình thành
Vì vậy, mô hình vai đầu vai được xác định trong trường hợp thị trường có xu thế thật sự rõ ràng bên cạnh đường viền cổ. Nếu như thị trường đang trong trạng thái đi ngang hoặc sideway thì mô hình này sẽ không được hình thành và mô hình giá này cũng sẽ hoạt động không có hiệu quả. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn cho rằng đây là mô hình giá Head and Shoulders thuận thì cần phải kết hợp thêm nhiều yếu tố khác nữa để xác định xu thế trong tương lai của thị trường có thực sự sẽ đảo chiều hay không.
Có thể dễ dàng quan sát toàn bộ quá trình hình thành của mô hình Head and Shoulders thuận có xu hướng tăng liên tục từ vai trái đến đỉnh. Tuy nhiên, sau khi hình thành xong đầu thì phe mua lại bị phe bán áp đảo và giá bị đảo chiều một cách mạnh mẽ. Do đó, có thể khẳng định rằng thị trường luôn biến động và không có gì là chắc chắn 100%. Vì vậy, chúng ta cần thay đổi để thích ứng với thị trường.
Quá trình đảo chiều trong mô hình vai đầu vai sẽ luôn cần thời gian. Nó không thể diễn ra trong tích tắc vài giây. Vì vậy, các nhà đầu tư nên căn cứ và đợi chờ để có thể xác định chính xác được mô hình rồi mới vào lệnh.
Hướng giao dịch chính khi sử dụng mô hình vai đầu vai thuận
Như đã nói ở trên, nếu như giá phá vỡ đường viền cổ thì rất có thể xu hướng trong tương lai sẽ bị đảo chiều 1 cách mạnh mẽ.
Vì vậy, khi giao dịch với mô hình vai đầu vai thuận có 2 hướng chính như sau:
Trường hợp 1: Chờ đến khi giá phá vỡ ở dưới đường viền cổ thì hãy vào lệnh sell khi sử dụng mô hình vai đầu vai thuận.
Trường hợp 2: Chờ test lại giá 1 lần nữa ở đường viền cổ. Nếu như giá phá vỡ qua khỏi đường viền cổ và tiếp tục giảm thì có khả năng rằng giá sẽ giảm rất mạnh trong tương lai. Trường hợp này sẽ có giá giảm rất mạnh so với lần phá vỡ giá đầu tiên ở đường viền cổ áo.
Trên thị trường thực tế rằng khi các nhà đầu tư đã xác định đây là mô hình Head and Shoulders thuận thì sẽ tiến hành vào lệnh ở trường hợp đầu tiên luôn mà không cần tới trường hợp thứ 2. Lí do là không ai biết rằng thị trường sẽ đi về đâu nên nhiều nhà đầu tư chọn cách 1.
Tuy nhiên, cách 2 sẽ thực sự chắc ăn hơn vì chọn cách 1 chỉ thực sự hiệu quả cho việc chốt lời từng phần. Vì nếu bạn đang lời mà thành lỗ thì cũng khá là tiếc nuối đấy.
Để các bạn hiểu rõ hơn về cách cắt lỗ, chốt lời hay điểm vào lệnh với mô hình vai đầu vai thì mình sẽ hướng dẫn chi tiết ở sau đây nhé.
Cách giao dịch với mô hình vai đầu vai thuận
Một điểm mà các nhà đầu tư nên lưu ý là lí thuyết thì vẫn là lí thuyết, thực tế xảy ra đôi khi rất khác so với lí thuyết. Vì vậy, các mô hình giá cũng vậy, đôi khi trên thị trường sẽ xuất hiện các mô hình không đẹp như ta đã vẽ khi học.
Khi thực chiến thì các mô hình này sẽ xấu xí hơn rất nhiều và sẽ khiến các nhà đầu tư nhầm lẫn nếu như họ không luyện tập nhiều. Say đây sẽ là 1 ví dụ điển hình của việc áp dụng mô hình Head and Shoulders thuận lí thuyết vào thực thế như thế nào.
Nếu chỉ quan sát hình thì ắt hẳn bạn sẽ không nhận ra đây là mô hình vai đầu vai thuận đúng hay không? Bởi vì nó quá xấu và không có hình dạng gì liên quan đến mô hình giá này. Tuy nhiên, mình sẽ vẽ cho bạn xem đây có phải mô hình vai đầu vai thuận không nhé.
Điểm vào lệnh sell
Sau khi đã vẽ ra thì có thể thấy rằng 2 đỉnh của 2 bên vai bằng nhau và có 1 đỉnh đầu cao hơn 2 đỉnh còn lại. Tuy nhiên, đường viền cổ lại không thực sự thẳng như chúng ta thường hay vẽ mỗi khi học. Khi giá phá vỡ đường viền cổ cũng là lúc các bạn nên đặt lệnh sell.
Khi đặt lệnh sell tại vòng tròn đã vẽ thì sẽ có 2 cách để cắt lỗ như sau:
Cách 1: Điểm cắt lỗ sẽ được đặt ở tại đỉnh của vai phải.
Cách 2: Điểm cắt lỗ sẽ được đặt tại đỉnh đầu của mô hình Head and Shoulders thuận.
Đặt theo cách nào là tùy thuộc vào khẩu vị cá nhân của nhà đầu tư. Bởi vì họ sẽ dựa vào các khung thời gian khác nhau như H4, H1 hay M5…, tại các điểm này thì phần trăm lỗ cũng bị tăng lên.
Điểm vào lệnh chốt lời
Đây sẽ là cách chốt lời cho toàn bộ mô hình biến tướng dựa vào mô hình Head and Shoulders. Điểm chốt lời được đo từ đỉnh cao nhất đến đường viền cổ. Sau đó, bạn sẽ dùng nó lại vào khung thời gian mà bạn đã vẽ ra trước đó để thực đo khoảng cách này.
Có thể thấy cách này sẽ đem đến cho các trader sự chắc chắn hơn. Có thể lấy 1 ví dụ sau đây: Khi mô hình Head and Shoulders thuận đã hình thành và có vai trái và vai phải có chiều cao bằng nhau. Cộng với việc giá phá vỡ đường neckline và được retest lại 1 lần nữa.
Việc đặt lệnh stop loss sẽ có xu hướng nằm ở vai bên phải và công thức để đặt lệnh TP sẽ tuân theo quy tắc chung. Trader tiến hành đo từ đỉnh đầu cho đến đường neckline và nếu giá giảm vượt mức ngoài kỳ vọng thì hãy chốt khi bạn muốn.
Nguyên tắc giao dịch khi sử dụng mô hình vai đầu vai thuận
Như vậy có thể rút ra 2 nguyên tắc khi giao dịch có sử dụng mô hình Head and Shoulders là:
- Xác định rõ xu hướng của thị trường đang tăng hay giảm, tuyệt đối không sử dụng khi thị trường sideway hay còn gọi là đi ngang.
- Một điều kiện tiên quyết nữa là vai trái phải bằng vai phải hoặc có thể lệch nhau nhưng chỉ 1 chút. Nếu như lệch quá nhiều thì sẽ khó đi theo kịch bản đã được vẽ ra. Đỉnh giữa chắc chắn phải cao hơn 2 đỉnh còn lại.
Mô hình vai đầu vai ngược (Mô hình Head and Shoulders Inverted)
Mô hình vai đầu vai ngược là mô hình gì?
Mô hình Head and Shoulders ngược là 1 mô hình đảo chiều và ngược lại với mô hình Head and Shoulders thuận. Mô hình vai đầu vai ngược có 3 đỉnh và trong đó 2 đỉnh còn lại cạn hơn đỉnh ở giữa. Nếu như bạn đã tìm hiểu mô hình vai đầu vai thuận rồi thì mô hình ngược chỉ cần lật ngược lại vấn đề là được.
Trong mô hình Head and Shoulders ngược thì sẽ có 3 đáy và 2 đỉnh được tạo ra đi kèm với đó. 2 đỉnh này sẽ thay thế cho 2 đáy trong mô hình Head and Shoulders thuận để làm cơ sở vẽ đường neckline. Đường neckline rất quan trọng khi xem xét giao dịch với mô hình Head and Shoulders.
Đặc điểm nhận biết của mô hình vai đầu vai ngược
Mô hình vai đầu vai sẽ xuất hiện trong khi thị trường đang ở xu hướng giảm. Mô hình này có chức năng phát ra tín hiệu rằng thị trường trong thời gian tới sẽ có xu hướng đảo chiều từ giảm sang tăng.
Các bộ phận của mô hình
Mô hình vai đầu vai nghịch gồm 4 bộ phận quan trọng như sau:
Vai trái: Đây là đáy trước tiên trong mô hình dạng nghịch đảo này, xuất hiện sau khi thị trường có xu hướng giảm.
Đỉnh đầu: Đây là đáy có xu hướng giảm mạnh hơn đáy trước đó.
Vai phải: Đây là đáy thứ 3 và có xu hướng giảm bằng với đáy đầu tiên. Đây là vùng khá quan trọng trong mô hình dạng nghịch đảo này.
Đường neckline hay còn gọi là đường viền cổ: Đây là đường được vẽ ra dựa trên 2 đỉnh giá bên trên. Bạn cần lưu tâm đến đường viền cổ vì đường neckline này có thể nằm ngang hoặc đôi khi sẽ bị hướng lên trên hoặc xuống dưới do 2 đáy của mô hình không bằng nhau hoàn toàn.
Đặc điểm quan trọng trong mô hình Head and Shoulders
Khi sử dụng mô hình Head and Shoulders, bạn cần biết 1 điều rằng không phải mô hình nào cũng cho xác suất xảy ra là 100%. Có một số mô hình sẽ cho ra tín hiệu đảo chiều rất mạnh và xác suất thành công là khác cao và ngược lại. Chính vì thế bạn cũng nắm rõ một số điểm sau nhằm giúp tăng độ tin cậy của mô hình Head and Shoulders:
- Trước khi mô hình vai đầu vai ngược được hình thành thì giá giảm càng mạnh thì tính hiệu cho ra đảo chiều sẽ càng đáng tin cậy.
- Nếu đường neckline có xu hướng hướng lên trên thì sẽ đạt hiệu quả cao hơn so với đường viền cổ nằm ngang hoặc đi xuống dưới. Vai trái hay còn gọi là vai trước tiên nếu cao hơn vai thứ 3 thì độ tin cậy của mô hình sẽ bị giảm đi rất nhiều.
Diễn biến mô hình vai đầu vai ngược
Đáy đầu tiên của mô hình Head and Shoulders ngược sẽ cho thấy sức mạnh của 1 xu hướng giảm khi thị trường tạo ra 2 đáy thấp hơn. Việc này có thể khẳng định rằng hồi giá sau khi vai trái tạo ra là một điều hết sức bình thường trong xu hướng giảm trước đó. Lúc này, phe bán vẫn đang làm chủ tình hình và chưa có dấu hiệu thế thế 1 chút nào. Tâm lí rằng giá sẽ giảm bao trùm lên cả thị trường.
Chúng ta chỉ thực sự chú ý khi thị trường tăng lên rồi giảm xuống tạo ra đáy thứ 3 và có độ sâu tương tự với đáy thứ nhất. Xu hướng giá giảm sẽ được xác định khi giá của đáy sau sau hơn đáy trước và đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước. Vì vậy, nếu như mô hình có đường viền cổ hướng lên trên thì đỉnh thứ 2 phải cao hơn so với đỉnh đầu tiên. Lúc này, mô hình Head and Shoulders ngược sẽ có tín hiệu đảo chiều mạnh mẽ hơn so với 2 trường hợp còn lại. Nếu như bên mua mạnh hơn thì sẽ đẩy giá qua được 2 đỉnh cũ và tâm lí lạc quan rằng giá sẽ break các vùng này trở lại.
Cách giao dịch với mô hình vai đầu vai ngược
Khi giao dịch với mô hình Head and Shoulders ngược, các nhà đầu tư nên lưu ý đến chiều cao của 2 vai trái và phải. Thông thường, chúng sẽ có độ cao bằng nhau. Tuy nhiên, trên thực tế thì không phải lúc nào mô hình cũng sẽ đẹp như vậy. Do 2 đáy này không bằng nhau nên sẽ tạo ra đường viền cổ bị lệch và có xu hướng đi lên hoặc đi xuống.
Nếu đường neckline càng dốc thì tín hiệu phát ra càng mạnh và độ tin cậy của mô hình đó rất cao. Trong nhiều trường hợp, nếu như bạn cảm giác rằng mô hình vai đầu vai sẽ hình thành thì các bạn cũng có thể tiến hành vào lệnh tuy nhiên nên đặt điểm stop loss.
Có thể quan sát hình và nhận thấy rằng đường viền cổ của mô hình vai đầu vai ngược này không nằm ngang và hơi dốc xuống.
Một ví dụ tiếp theo, bạn cũng dễ dàng nhận ra xu hướng trước đó của thị trường là giảm mạnh nhưng sau đó hình thành mô hình vai đầu vai và có đường neckline hướng lên.
Thực tế rằng trên thị trường có rất nhiều trường hợp giá phá vỡ đường viền cổ và test lại giá, sau đó tăng mạnh. Mô hình vai đầu vai đa số là hiệu quả trong mọi trường hợp, tuy nhiên bạn cũng cần phải đề phòng để cắt lỗ.
Khi sử dụng mô hình vai đầu vai với các bạn trader còn ít kinh nghiệm thì nên chuyển thành dạng biểu đồ đường để dễ quan sát hơn.
Lưu ý khi sử dụng mô hình vai đầu vai
Khi sử dụng bất kỳ mô hình hay phương pháp phân tích nào, các nhà đầu tư đều cần thận trọng nghiên cứu thật kỹ để có thể đem lại hiệu quả cao nhất. Bên dưới là một vài lưu ý cần biết trước khi sử dụng mô hình vai đầu vai:
- Mô hình vai đầu vai cần hoàn thiện trước khi nhà đầu tư quyết định thực hiện giao dịch. Không nên vì sự thiếu kiên nhẫn nhất thời mà vào lệnh sớm hơn sẽ rất dễ dẫn đến thua lỗ.
- Lệnh cắt lỗ và chốt lời thật sự cần thiết để giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro.
Một số thắc mắc về mô hình vai đầu vai
Mô hình Head and Shoulders có phải là mô hình tiếp diễn hay không?
Không. Mô hình vai đầu vai cả thuận và nghịch đều là mô hình đảo chiều.
Để xác định được mô hình Head and Shoulders có cần biết được xu hướng trước đó của thị trường một cách rõ ràng hay không?
Cần. Đặc biệt là nếu giá tăng càng mạnh thì mô hình vai đầu vai thuận thì khi biểu đồ càng dốc thì tín hiệu này sẽ càng đáng tin cậy. Khả năng đảo chiều của giá diễn ra trong tương lai sẽ rất cao,
Hoặc ngược lại giá giảm cực mạnh với mô hình Head and Shoulders ngược thì khi biểu đồ có độ dốc càng lớn thì tín hiệu phát ra để báo hiệu đổi chiều trong tương lai càng lớn.
Nên giao dịch khi đường giá phá vỡ đường neckline hay không?
Không nên. Chỉ nên giao dịch dịch nến đóng nằm ngay dưới đường viền cổ neckline rồi hãy vào lệnh. Điều này nhằm tránh trường hợp giá bị phá vỡ giả dẫn đến việc vào lệnh sai lầm.
Còn muốn chắc chắn hơn thì bạn nên đợi giá pullback một lần nữa rồi hãy vào lệnh tại thời điểm đó.
Nhưng nếu bạn vẫn muốn giao dịch ngay khi giá vừa cắt đường neckline thì hãy nên chừa điểm cắt lỗ cho mình nhé.
Trên đây là 1 vài chia sẻ về mô hình vai đầu vai thuận và nghịch cũng như cách giao dịch với mô hình này. Hy vọng qua bài viết trên các trader đã có thêm cho mình 1 vài thông tin hữu ích về mô hình vai đầu vai. Chúc các bạn có 1 ngày giao dịch hiệu quả và thành công.
Xem thêm:
Một số mô hình nến trong phân tích kỹ thuật mà bạn không nên bỏ qua: mô hình cốc tay cầm, mô hình cái nêm, mô hình nến fakey.
Tôi là Lê Võ Trọng Tú, một Trader Full Time với đam mê phân tích và nhiệt huyết với những con số. Hãy kết nối và chia sẻ cùng chúng tôi – TraderForex. Tôi không hứa sẽ giúp bạn “giàu nhanh”, nhưng tôi sẽ cung cấp cho bạn những “công cụ” để tạo đà phát triển tốt nhất có thể.
